Bjelančevine (proteini)

Bjelančevine, poznate i kao proteini, su klase biomolekula koje igraju ključnu ulogu u životu svih organizama. One su sastavljene od lanca aminokiselina povezanih peptidnim vezama. Proteini su izuzetno raznovrsni i obavljaju različite funkcije u organizmima, uključujući:

1. Strukturnu ulogu: Proteini čine osnovnu strukturu stanica, tkiva i organa. Primjeri uključuju kolagen u koži i kostima te tubulin u cito-skeletu stanica.
2. Enzimsku aktivnost: Enzimi su proteini koji kataliziraju kemijske reakcije u organizmima. Oni ubrzavaju reakcije tako da se odvijaju na optimalnoj brzini.
3. Transport tvari: Hemoglobin je protein koji prenosi kisik u krvi, a transportni proteini prenose različite tvari kroz stanične membrane.
4. Imunološku obranu: Antitijela su proteini koji prepoznaju i bore se protiv stranih tvari i mikroorganizama u tijelu.
5. Kontraktilnu funkciju: Proteini poput miozina i aktina omogućavaju kontrakciju mišića.
6. Regulaciju staničnih procesa: Proteini poput hormona djeluju kao signalni molekuli koji reguliraju različite procese u organizmu.
7. Pohranu hranjivih tvari: Npr. kazein u mlijeku služi za pohranu bjelančevina i kalcija.
8. Strukturu DNA i RNA: Histoni su proteini koji omogućavaju organizaciju i kompaktnost genetskog materijala u jezgri stanica.

Bjelančevine se sastoje od različitih kombinacija 20 različitih aminokiselina, a njihova specifična struktura i sekvencija aminokiselina određuju njihovu funkciju. Proteini se mogu pronaći u mnogim vrstama hrane, uključujući meso, ribu, jaja, mliječne proizvode, orašaste plodove, mahunarke i žitarice. Također su ključni za pravilan rast, razvoj i održavanje tijela, te je važno osigurati dovoljan unos proteina u prehrani.